Doppler Υπερηχογράφημα

Μέσω της Υπερηχογραφίας Doppler μπορούμε να μετρήσουμε την αντίσταση που βρίσκει το αίμα μπροστά του, καθώς κυλά μέσα στα αγγεία. Έτσι, η μέτρηση της αντίστασης αυτής στα αγγεία της μητέρας και του εμβρύου, θα μας δείξει εάν η τροφοδοσία του εμβρύου με αίμα (δηλαδή με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά) είναι επαρκής.

Τι είναι η εξέταση Doppler; Πώς πήρε το όνομά της;

Η εξέταση αυτή στηρίζεται στο φυσικό «Φαινόμενο Doppler», το οποίο οφείλει το όνομά του στον Αυστριακό Φυσικό και Μαθηματικό Christian A. Doppler (1803-1853), ο οποίος το περιέγραψε πρώτος. Σύμφωνα με το Φαινόμενο Doppler, ένα ακουστικό σήμα που εκπέμπεται με μια συγκεκριμένη συχνότητα, αντανακλάται με διαφορετική συχνότητα όταν προσπέσει επάνω σε ένα κινούμενο αντικείμενο.

Εφαρμογή στην Ιατρική

Στην Υπερηχογραφία, το «ακουστικό σήμα που εκπέμπεται» δεν είναι άλλο παρά ο υπέρηχος που εκπέμπει η κεφαλή του υπερηχογράφου, με την οποία εξετάζουμε το αίμα, το οποίο κυλά μέσα στα αγγεία.

Έτσι λοιπόν, με τη βοήθεια της Υπερηχογραφίας Doppler μπορούμε να λάβουμε πολύτιμες πληροφορίες για την ταχύτητα του αίματος μέσα εξεταζόμενα αγγεία, καθώς και για την αντίσταση (δηλ. τον βαθμό δυσκολίας) με την οποία το αίμα έρχεται αντιμέτωπο.

Εφαρμογή στη Μαιευτική

Τα τελευταία χρόνια, η Υπερηχογραφία Doppler των μητρικών και εμβρυικών αγγείων έχει αποκτήσει έναν πολύ ιδιαίτερο και σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση της εγκυμοσύνης και αποτελεί μέρος των Προληπτικών Εξετάσεων καθ’ όλη τη διάρκειά μιας κύησης.

Η Υπερηχογραφία Doppler των αγγείων της μήτρας (Μητριαίες Αρτηρίες) συνιστά μια προληπτική εξέταση για την έγκαιρη ανίχνευση διαταραχών της δημιουργίας του Πλακούντα (διαταραχών της Τροφοβλαστικής Διείσδυσης) και των συνεπειών της (Προεκλαμψία, Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR).

Η Υπερηχογραφία Doppler των αγγείων του εμβρύου (Ομφαλική Αρτηρία, Μέση Εγκεφαλική Αρτηρία και Φλεβώδης Πόρος) βοηθά τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση ενός συνόλου παθολογικών καταστάσεων, όπως η Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR, η Εμβρυική Αναιμία, το Σύνδρομο Εμβρυο-εμβρυικής Μετάγγισης – TTTS και οι Εμβρυικές Συγγενείς Καρδιακές Ανωμαλίες.

Πότε γίνεται το υπερηχογράφημα Doppler; Ποιες οι ενδείξεις;

Ενδείξεις για τη διενέργεια της Υπερηχογραφίας Doppler είναι οι εξής:

• Υποψία για Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR
• Η Υπερτασική Νόσος της Κύησης – Προεκλαμψία
• Η εμφάνιση Προεκλαμψίας σε προηγούμενη εγκυμοσύνη
• Το ιστορικό ενδομήτριου θανάτου σε προηγούμενη εγκυμοσύνη
• Διαταραχές της καρδιακής συχνότητας του εμβρύου
• Υποψία ύπαρξης συγγενούς ανωμαλίας (ιδιαίτερα καρδιακής) ή άλλης ασθένειας του εμβρύου
• Υποψία ύπαρξης Ενδομήτριας Καθυστέρησης της Ανάπτυξης του Εμβρύου – IUGR
• Η πολύδυμη κύηση
• Αξιολόγηση των ευρημάτων Doppler – Οι Δείκτες PI και RIΗ

Η ανάλυση των σημάτων Doppler μας επιτρέπει να μετρήσουμε τόσο απόλυτες ταχύτητες του αίματος, όσο και όγκους ροής.

Καμπύλη Doppler – Πώς αξιολογείται;

Στην ιατρική κλινική πράξη, οι καμπύλες Doppler που μετράμε αξιολογούνται με βάση τον υπολογισμό δυο Δεικτών, οι οποίοι εκφράζουν την αντίσταση (τη δυσκολία) που αντιμετωπίζει το αίμα καθώς ρέει μέσα στο αγγείο που εξετάζουμε. Οι Δείκτες αυτοί είναι:

• Ο Δείκτης Παλμικότητας – Pulsatility Index PI
• Ο Δείκτης Αντίστασης – Resistance Index RI

Doppler Μητριαίων Αρτηριών

Η εξέταση γίνεται και στις δύο πλευρές, όπου μετράμε τη ροή και τις αντιστάσεις τόσο στη δεξιά, όσο και στην αριστερή Μητριαία Αρτηρία. Με την πάροδο των εβδομάδων της εγκυμοσύνης, παρατηρείται φυσιολογικά μείωση της αντίστασης ροής του αίματος. Αντίθετα, σε κυήσεις με διαταραχή της Τροφοβλαστικής Διείσδυσης έχουμε αυξημένες αντιστάσεις και υψηλές τιμές των Δεικτών PI και RI ακόμα και μετά την 24η εβδομάδα.

Ιδιαίτερη σημασία έχει εδώ η παρουσία ή η απουσία της επονομαζόμενης «Εγκοπής – Notch» στην καμπύλη Doppler (στη μια ή και στις δυο Μητριαίες Αρτηρίες), η οποία εκφράζει ιδιαίτερα αυξημένη αντίσταση στη ροή του αίματος. Οι αυξημένες τιμές των Δεικτών PI και RI και ιδιαίτερα η εμφάνιση της «Εγκοπής – Notch» σημαίνουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση επιπλοκών όπως Προεκλαμψία και Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR.

Εικόνα 01 και Εικόνα 02:  Φυσιολογική καμπύλη Doppler δεξιάς και αριστερής Μητριαίας Αρτηρίας

Εικόνα 03: Παθολογική καμπύλη Doppler Μητριαίας Αρτηρίας με εμφάνιση «Εγκοπής – Notch»

Εικόνα 04 και 05: Έγκυος με φυσιολογική αντίσταση στη Δεξιά (04) και αυξημένη αντίσταση με εμφάνιση Notch στην Αριστερή (05) Μητριαία Αρτηρία.

Εικόνα 06 και 07: Έγκυος με αυξημένη αντίσταση και εμφάνιση Notch και στις δυο Μητριαίες Αρτηρίες – Δεξιά και Αριστερή.

Σε ποια εβδομάδα γίνεται η Υπερηχογραφία Doppler

Η εξέταση διενεργείται στο ιατρείο κατά την

• 13^η εβδομάδα
• 20^η-24^η εβδομάδα
• 28^η εβδομάδα
• 32^η εβδομάδα

καθώς και συχνότερα εάν υπάρχει ένδειξη για πιο εντατική παρακολούθηση της κύησης.

Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας

Η αντίσταση στη ροή του αίματος στην Ομφαλική Αρτηρία ελαττώνεται σταδιακά με την πρόοδο της εγκυμοσύνης.

Εικόνα 08 – Φυσιολογική καμπύλη Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας με φυσιολογικούς (χαμηλούς) Δείκτες PI και RI, καθώς και παρουσία Τελοδιαστολικής Ροής EDF

Πέρα από τους Δείκτες PI και RI, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ερμηνεία της καμπύλης Doppler έχει εδώ και η παρουσία ή απουσία της «Τελοδιαστολικής Ροής» – EndDiastolic Flow (EDF).

Η παρουσία της δείχνει ότι η αντίσταση που βρίσκει το αίμα κατά την κίνησή του, διατηρείται σε επίπεδα που του επιτρέπουν να κινείται προς την κατεύθυνση που πρέπει, όχι μόνο κατά τη συστολή, αλλά και κατά τη διαστολή της καρδιάς. Υψηλοί Δείκτες PI και RI σημαίνουν αυξημένη αντίσταση εντός της Ομφαλικής Αρτηρίας και δυσκολία τροφοδοσίας του εμβρύου με αίμα.

Εικόνα 09 – Καμπύλη Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας με αυξημένους Δείκτες PI και RI, αλλά με παρουσία Τελοδιαστολικής Ροής EDF

Σε σοβαρές παθολογικές καταστάσεις μπορεί σταδιακά να εξαφανιστεί η Τελοδιαστολική Ροή (το αίμα παραμένει ακίνητο κατά τη διαστολή της καρδιάς) ή ακόμα και να παρουσιαστεί η «Ανάστροφη Ροή» (το αίμα κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση κατά τη διαστολή της καρδιάς).

Εικόνα 10 – Καμπύλη Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας με αυξημένους Δείκτες PI και RI και απουσία Τελοδιαστολικής Ροής EDF

Εικόνα 11 – Καμπύλη Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας με αυξημένους Δείκτες PI και RI, απουσία Τελοδιαστολικής Ροής EDF και εμφάνιση Ανάστροφης Ροής

 

Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να γίνεται και Doppler της Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας και του Φλεβώδους Πόρου του εμβρύου, ώστε να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε το για πόσο χρονικό διάστημα είναι δυνατή η παράταση της εγκυμοσύνης, καθώς το ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού είναι  σίγουρο.

Doppler Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας

Η Υπερηχογραφία Doppler της Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας ενδείκνυται σε δυο περιπτώσεις:

• Μέτρηση της Μέγιστης Ταχύτητας (V_max) του αίματος στο αγγείο αυτό στα πλαίσια παρακολούθησης κυήσεων με εμβρυική αναιμία. Εδώ παρατηρείται αύξηση της V_max ανάλογα με τη σοβαρότητα της αναιμίας
• Παρακολούθηση κυήσεων όπου έχει ήδη διαγνωσθεί αυξημένη αντίσταση ροής του αίματος στην Ομφαλική Αρτηρία (αυξημένοι Δείκτες PI και RI, απουσία Τελοδιαστολικής Ροής EDF ή και εμφάνιση Ανάστροφης Ροής)

 

Σε αντίθεση με την Ομφαλική Αρτηρία, η Μέση Εγκεφαλική Αρτηρία εμφανίζει φυσιολογικά αυξημένη αντίσταση στη ροή του αίματος και υψηλούς Δείκτες PI και RI.

Εικόνα 12 – Φυσιολογική καμπύλη Doppler Μέσης Εγκεφαλικής  Αρτηρίας με φυσιολογικούς (υψηλούς) Δείκτες PI και RI

Σε περίπτωση σοβαρής μείωσης της παροχής αίματος στο έμβρυο με αυξημένη αντίσταση ροής στην Ομφαλική Αρτηρία (Ανεπάρκεια του Πλακούντα και Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR), το έμβρυο πραγματοποιεί μια ανακατανομή της κυκλοφορίας του αίματός του, προσπαθώντας έτσι να διασώσει τα σημαντικότερα όργανά του, δηλαδή τον εγκέφαλο και την καρδιά του. Έτσι παρουσιάζεται διαστολή της Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας, ώστε να αυξηθεί η παροχή αίματος στον εγκέφαλο. Παρουσιάζονται λοιπόν ταυτόχρονα αυξημένες αντιστάσεις στην Ομφαλική Αρτηρία και μειωμένες αντιστάσεις στη Μέση Εγκεφαλική Αρτηρία. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «brain sparing» και αποτελεί πολύ σοβαρό παθολογικό εύρημα.

Εικόνα 13 – Καμπύλη Doppler Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας με μειωμένους Δείκτες PI και RI

Εικόνα 14 και 15: Αυξημένη αντίσταση στην Ομφαλική Αρτηρία με απουσία Τελοδιαστολικής Ροής -EDF (14), αλλά με ακόμα φυσιολογική αντίσταση στη Μέση Εγκεφαλική Αρτηρία (15)

Εικόνα 16 και 17: Αυξημένη αντίσταση στην Ομφαλική Αρτηρία με απουσία Τελοδιαστολικής Ροής -EDF (16) και ταυτόχρονη μείωση της αντίστασης στη Μέση Εγκεφαλική Αρτηρία (17) – Φαινόμενο brain sparing.

Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται επιπλέον εξέταση Doppler του Φλεβώδους Πόρου ώστε να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε το για πόσο χρονικό διάστημα είναι δυνατή η παράταση της εγκυμοσύνης, καθώς το ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού είναι σίγουρο.

Doppler Φλεβώδους Πόρου

Ο Φλεβώδης Πόρος συνδέει την ενδοκοιλιακή μοίρα της Ομφαλικής Φλέβας με την Κάτω Κοίλη Φλέβα πριν από την εκβολή της στον Δεξιό Κόλπο της Καρδιάς.

Η φυσιολογική καμπύλη Doppler του Φλεβώδους Πόρου είναι τριφασική. Ξεκινά με το Κύμα S, που εκφράζει την ταχύτητα του αίματος κατά τη συστολή των Κοιλιών της Καρδιάς και συνεχίζει με το Κύμα D, το οποίο εκφράζει την ταχύτητα του αίματος κατά τη διαστολή των Κοιλιών της Καρδιάς. Ακολουθεί το «ναδίρ» της καμπύλης, δηλαδή το Κύμα α, το οποίο εκφράζει τη ροή του αίματος κατά τη συστολή των Κόλπων της Καρδιάς κατά την όψιμη φάση της καρδιακής διαστολής. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, το Κύμα α είναι θετικό.

Εικόνα 18 – Φυσιολογική καμπύλη Doppler Φλεβώδους Πόρου με θετικό Κύμα α

Στην περίπτωση που οι αντιστάσεις ροής του αίματος είναι ιδιαίτερα αυξημένες, το φαινόμενο brain sparing ακολουθείται από τη μείωση της ταχύτητας ροής του αίματος στον Φλεβώδη Πόρο κατά τη φάση της συστολής των Κόλπων της Καρδιάς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική μείωση του ύψους του Κύματος α ή ακόμα και την αρνητικοποίησή του (αρνητικό Κύμα α, δηλαδή παρουσία Ανάστροφης Ροής στον Φλεβώδη Πόρο).

Εικόνα 19 και Εικόνα 20 – Παθολογική καμπύλη Doppler Φλεβώδους Πόρου με μειωμένο (19) και πολύ χαμηλό (20) – αλλά ακόμα θετικό – Κύμα α.

Εικόνα 21 – Παθολογική καμπύλη Doppler Φλεβώδους Πόρου με αρνητικό Κύμα α – παρουσία Ανάστροφης Ροής

Η κατάσταση αυτή είναι εξαιρετικά κρίσιμη και αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη για άμεσο τερματισμό της εγκυμοσύνης με διενέργεια Καισαρικής Τομής (αφού το έμβρυο δεν είναι σε καμία περίπτωση σε θέση να ανταπεξέλθει στη δοκιμασία ενός φυσιολογικού τοκετού).

Doppler Φλεβώδους Πόρου στα πλαίσια του Προγεννητικού Ελέγχου

Η πρώτη Υπερηχογραφία Doppler του Φλεβώδους Πόρου διενεργείται στα πλαίσια της μέτρησης της Αυχενικής Διαφάνειας κατά την 13η εβδομάδα. Η ταυτόχρονη παρουσία αυξημένης Αυχενικής Διαφάνειας κα Ανάστροφης Ροής στον Φλεβώδη Πόρο αποτελεί ένδειξη αυξημένου κινδύνου ύπαρξης καρδιακών ή/και άλλων συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο.

Ποιο το κόστος και οι τιμές;

Το κόστος της υπερηχογραφίας Doppler είναι σχετικά οικονομικό. Επικοινωνήστε μαζί μας για να μάθετε περισσότερα, σχετικά με τις τιμές των εξετάσεων.

Συνοπτικά

Η Υπερηχογραφία Doppler είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο στα χέρια του Μαιευτήρα-Γυναικολόγου και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης Μαιευτικής.

Η εξέταση χρησιμεύει για:

Τον έγκαιρο προσδιορισμό του κινδύνου εμφάνισης κάποιων επιπλοκών (Προεκλαμψία, Ενδομήτρια Καθυστέρηση της Ανάπτυξης – IUGR) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (Doppler Μητριαίων Αρτηριών) και την ένδειξη ένταξης της εγκύου σε πρωτόκολλο εντατικής παρακολούθησης.

Την παρακολούθηση κυήσεων με εμφάνιση Ενδομήτριας Καθυστέρησης της Ανάπτυξης – IUGR, ώστε να μπορέσει να εκτιμηθεί το για πόσο χρονικό διάστημα είναι δυνατή η παράταση της εγκυμοσύνης στα πλαίσια ελλιπούς παροχής αίματος προς στο έμβρυο και κινδύνου πρόωρου τοκετού (Doppler Ομφαλικής Αρτηρίας, Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας και Φλεβώδους Πόρου).

Την παρακολούθηση κυήσεων όπου εμφανίζεται αναιμία του εμβρύου (Doppler Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας και Μέτρηση της Μέγιστης Ταχύτητας Vmax του αίματος).

Για την εκτίμηση του κινδύνου ύπαρξης καρδιακών ή/και άλλων συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο (Doppler Φλεβώδους Πόρου σε συνδυασμό με τη μέτρηση της Αυχενικής Διαφάνειας στα πλαίσια του Προγεννητικού Ελέγχου ήδη από τη 13η εβδομάδα).

Doppler Υπερηχογραφία στο ιατρείο μας

Στο ιατρείο μας διενεργούνται καθημερινά Υπερηχογραφίες Doppler στα πλαίσια παρακολούθησης Κυήσεων Υψηλού Κινδύνου αλλά και προληπτικά σε κυήσεις με φυσιολογική πορεία. Η εξέταση είναι τελείως ακίνδυνη, ανώδυνη και έχει διάρκεια μόλις λίγων λεπτών.

Ο κ. Κ. Πιτσιλλίδης είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Υπερήχων στη Μαιευτική και Γυναικολογία και κάτοχος της Πιστοποίησης του ΚΕΣΥ στη Μαιευτική και Γυναικολογική Υπερηχογραφία από το 1993. Με μεγάλη εμπειρία στον Προγεννητικό Έλεγχο και στην παρακολούθηση Κυήσεων Υψηλού Κινδύνου, διετέλεσε Επιστημονικός Υπεύθυνος του Τμήματος Μαιευτικών και Γυναικολογικών Υπερήχων του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ για 10 χρόνια.

Η κ. Α. Πιτσιλλίδη και ο κ. Δρ. Δ. Παναγιωτόπουλος είναι μέλη της Γερμανικής Εταιρίας Υπερήχων στην Ιατρική (DEGUM – Deutsche Gesellschaft für Ultraschall in der Medizin) και κάτοχοι του Πιστοποιητικού Εξειδίκευσης DEGUM I στη Μαιευτική και Γυναικολογική Υπερηχογραφία, καθώς επίσης και μέλη του Γερμανικού Ιδρύματος Εμβρυικής Ιατρικής (FMF Deutschland – Fetal Medicine Foundation Deutschland) και κάτοχοι του Πιστοποιητικού Εξειδίκευσης στον Προληπτικό Έλεγχο του Πρώτου Τριμήνου του FMF Γερμανίας.

Είναι επίσης κάτοχοι του Πιστοποιητικού Εξειδίκευσης στην Υπερηχογραφία Doppler από την Πανεπιστημιακή Κλινική της Βόννης – Ομοσπονδιακό Κέντρο Αναφοράς Μαιευτικής Υπερηχογραφίας και Παρακολούθησης Κυήσεων Υψηλού Κινδύνου, Διευθυντής Prof. Dr. U. Gembruch.

Όλες οι παραπάνω εικόνες προέρχονται από παρακολούθηση εγκύων με Κυήσεις Υψηλού Κινδύνου που κατά τη δύσκολη πορεία της εγκυμοσύνης τους εμπιστεύθηκαν το ιατρείο μας.

Τις ευχαριστούμε θερμά για την εμπιστοσύνη τους και τη συγκατάθεσή τους για τη δημοσίευση των εικόνων.

Λογότυπο Ελληνικής Εταιρίας Υπερήχων ΜΓ

Λογότυπο DEGUM

Λογότυπο FMF-Deutschland